Boek 'Heilzame tuinen - Ziekenhuiskamer als vogelkijkhut'

Heilzaam Groen

Eind februari 2023 startte ik een ambitieus documentair fotografieproject: het jaarrond-fotograferen van de rustgevende en herstelbevorderende tuinen in en rond het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) in Leeuwarden. Gedurende twaalf maanden bracht ik het groen in beeld, van de groenvoorziening rond het ziekenhuiscomplex tot en met de binnentuinen en de sedumdaken. Elk seizoen fotografeerde ik wat deze ziekenhuisomgeving aan groen en natuur te bieden heeft.

Dee resultaten van het fotoproject worden opgenomen in een in eigen beheer uit te geven fotoboek. 'Heilzame tuinen - Ziekenhuiskamer als vogelkijkhut'. Het wordt het eerste boek dat de tuinen in en rond MCL in beeld brengt en beschrijft. Met aandacht voor het verleden, het heden en de toekomst, maar ook voor de beeldende kunst in de tuinen.

Foto: © Tim Jansma - Frisia Groep

"Ik heb ervaren hoe goed groen kan doen."

Aanleiding

Het project vloeit voort uit mijn langdurige ziekenhuisopname in het MCL in de maanden april, mei en juni 2018. Wegens acute leukemie was ik opgenomen op de verpleegafdeling Z, de Hematologische Intensive Care (HIC). Ik had het geluk dat mijn isolatiekamer uitkeek op een prachtige, volgroeide binnentuin. Lees meer over deze ziekte- en herstelperiode in mijn blog Leukemie is NIET leuk.

Voor wie?

Dit inspirerende fotoboek is bedoeld voor zorginstellingen, zorgprofessionals en zorgverzekeraars. Eigenlijk voor iedereen die begaan is met, of werkzaam of betrokken is in de zorg. Maar ook voor patiënten, hun partners, bezoekers en omwonenden van het MCL. En voor tuinarchitecten, hoveniersbedrijven, natuurorganisaties, natuur- en tuinliefhebbers, kunstliefhebbers en historici.

De vele tuinfoto's maken dit een fijn boek om te lezen of rustig door te bladeren. Het is daarom erg geschikt om naast de tijdschriften en folders neer te leggen op de leestafels op de poli's, in de koffiekamers voor zorgmedewerkers en in de stilteruimte voor wie stilte zoekte of tot zichzelf wil komen.

Doelstellingen boek

Met het boek heb ik de volgende intenties:

1. Overzicht van de MCL-tuinen

   Dit is het eerste boek dat een overzicht biedt van de verschillende soorten tuinen in en rond het MCL. Zo vind je er weelderige wildernistuinen, bloemrijke borders, schaduwrijke varentuinen, fraaie prairietuinen, bescheiden patio's en met sedum begroeide groene daken. Bij ontwerp, aanleg, beheer en onderhoud zijn verschillende tuinarchitecten en hoveniersbedrijven betrokken.
   
   

2. Promotie belang van 'Zorg in het groen'

   Als ambassadeur van Heilzaam Groen promoot ik met dit boek het belang van prikkelarm, rustgevend, troostend en herstelbevorderend groen in en rond ziekenhuizen en andere andere zorginstellingen voor patiënten en hun partners, medewerkers en omwonenden, maar ook voor de biodiversiteit. Ik beschrijf als ervaringsdeskundige hoe tijdens mijn opname in het MCL het uitzicht op de groene oude binnentuin mij afleiding, troost en steun bood.
   
   Met het project 'Groene Gezonde Ziekenhuizen' doet dr. Jolanda Maas vanuit de Vrije Universiteit Amsterdam samen met andere partijen wetenschappelijk onderzoek hoe groen in en rondom het ziekenhuis het meest effectief ingezet kan worden voor de gezondheid van patiënten, personeel en bezoekers. MCL is met de renovatie van de tuin bij de afdeling Geriatrie nauw betrokken bij dit onderzoek.
   
   Ik ben ervan overtuigd dat de natuur ons helpt met het verhogen van de kwaliteit van leven met een reductie van zorgkosten. Op www.heilzaamgroen.nl lees je daar meer over.
    
3. Blijk van waardering voor MCL
   Het boek is voorts een blijk van mijn waardering voor het MCL dat ik tijdens mijn langdurige opname mocht verblijven in een 'tuinkamer' met uitzicht op een prachtige volgroeide binnentuin waar vogels voor de nodige afleiding zorgden.
   
   

4. Overzicht van kunst in de MCL-tuinen

   "In het MCL neemt kunst een belangrijke plaats in. Het maakt deel uit van de helende omgeving die het MCL wil zijn. Want kunst geeft verbeelding en afleiding. Het kan mensen op andere gedachten brengen (even afleiden van het ziek zijn) en daarmee andere gespreksstof bieden dan gezondheid." Dit schrijven Patrick Vink en Erika Bakkum van de (toenmalige) Raad van Bestuur MCL in de inleiding van het boekje Kunstroute MCL (2020) voor medewerkers van het MCL. Op de pagina 'Kunst in de MCL-tuinen' lees je hier meer over. De pagina toont ook een overzicht van de kunst in de tuinen.

5. Verleden, heden en toekomst

   Het boek blikt terug op de vroegste ontwikkeling van de MCL-tuinen, waaronder de heemtuin en de binnentuinen. Bij de opening op 16 februari 1971 van het toenmalige gemeentelijke ziekenhuis Triotel - de voorloper van het MCL - waren ook deze tuinen gereed. De heemtuin naast het Triotel was een project van de heer A.M. van Essen, hoofd van de afdeling Stadsontwikkeling in Leeuwarden. Bij de bouw van de personeelsparkeergarage met heliplatform werd de - toen al gehavende - heemtuin hieraan opgeofferd. 
   
   De drie (of vier) in het Triotel aangelegde binnentuinen waren ontworpen door de beroemde tuinarchitect Mien Ruys. Deze historische, deels wat vervallen Mien Ruys-tuinen maken nog steeds deel uit van het MCL. Overblijfselen van de boomgaarden, die ooit nabij het Triotel lagen, zijn nog terug te vinden op het terrein van Nieuw-Mellens en nabij het Esso tankstation aan de Aldlânsdyk. In de zomer van 2023 kon ik er nog heerlijke pruimen van eten!
   
   De komende jaren verandert het aanzien van MCL ingrijpend. Bij de uitvoering van de nieuw- en verbouwplannen verdwijnen de meer dan 50 jaar oude Mien Ruys-tuinen met hun karakteristieke bomen.
   Bij de nieuwbouw wil MCL meer aandacht geven aan een gezonde werk- en verblijfsomgeving door:
   • ruimten te creëren met veel daglicht en zicht op groen vanuit de verblijfsruimten van de patiënten;
   • waar mogelijk gebruik te maken van planten, water om 'buiten' naar binnen te halen;
   • tuinen en terrein worden publiek toegankelijk:
     • een landschapsarchitect werkt hiertoe een beeldkwaliteitsplan uit;
     • het Abbingapark wordt in figuurlijke zin aangesloten op de campus van MCL en Noorderbreedte.

Door zowel verleden als heden en toekomst te belichten biedt het boek een uniek veranderend tijdsbeeld van Friesland's grootste ziekenhuis.

Boekpresentatie

Het was aanvankelijk de bedoeling het boek over de MCL-tuinen op 19 juli 2024 officieel te kunnen presenteren. Dat is de datum waarop ik in 2018 tijdens mijn stamceltransplantatie in het UMCG mijn levensreddende stamcellen van een onbekende donor uit het buitenland kreeg toegediend. Voor mij blijft dit een gedenkwaardige datum, het verschil tussen leven en dood! Op verzoek van het MCL wordt de datum van de presentatie verschoven naar donderdag(middag) 12 september 2024, tijdens het symposium 'Heilzaam Groen'.

Lees hier alvast:

• de samenvatting van het boek.
  
• de specificaties

Beeldbank

Wil je het fotografieproject volgen in mijn PhotoShelter-beeldbank? Dat kan via de verschillende galerieën binnen de collectie Fotoproject Tuinen Medisch Centrum Leeuwarden (MCL). In de beeldbank worden regelmatig nieuwe foto's toegevoegd en galerieën aangemaakt.

Natuurwaarnemingen

Gedurende dit fotografieproject geef ik mijn vogelwaarnemingen door aan Waarneming.nl. Ik heb hiervoor een 'eigen MCL-gebied' aangemaakt. Behalve mijn vogelwaarnemingen kun je daar ook van anderen de gemelde waarnemingen zien van vogels, insecten, planten en nog meer. Inmiddels zijn in, rond en boven de MCL-tuinen meer dan 50 vogelsoorten waargenomen, door mijzelf en door anderen.

Bekijk hier het MCL-gebied op Waarneming.nl (na registratie en inloggen) met alle waarnemingen in dit gebied. Je kunt zelf de zoekperiode wijzigen, maar ook de de soortgroepen (vogels, insecten, planten, etc.)

Donatie Goed Doel

Per verkocht boek wordt een donatie gedaan aan de Stichting Vrienden van ONS ziekenhuis (voorheen 'Stichting Vrienden van het MCL').

Met de hulp van donateurs kan de Stichting Vrienden van ONS ziekenhuis extra voorzieningen realiseren die ruimte bieden voor afleiding, ontspanning, troost of zelfs vrolijkheid. Denk bijvoorbeeld aan sfeervolle familiekamers, bijzondere kunst, het indrukwekkende stiltecentrum, of muziek in de centrale hal, maar ook aan innovatieve oplossingen om het verblijf in een ziekenhuis enigszins aangenamer te maken. Lees hier hoe je ook kunt doneren.

Nieuwsbrief

Blijf op de hoogte van nieuwtjes en ontwikkelingen rond dit (foto)boekproject. Schrijf je in op de gratis e-mail nieuwsbrief. Op Linkedin en mijn Facebookpagina vind je regelmatig gemaakte foto's en andere informatie over dit project.

Crowdfunding

Niet durven, toch doen! Dat is mijn motto bij het opzetten van een crowdfundingsproject om het maken en in eigen beheer uitgeven van dit boek te (voor)financieren. Ik vind het lastig om anderen om hulp te vragen, vooral wanneer het gaat om het vragen van geld. Ik realiseer mij echter ook dat dit boek niet kan worden gerealiseerd zonder anderen toch echt om financiële ondersteuning te vragen. 

Ik ben daarom deze crowdfundcampagne gestart. Ik maak bewust geen gebruik van een crowdfundplatform in binnen- of buitenland om onnodige platformkosten (zoals abonnements-, administratie- en commissiekosten) te voorkomen. Zo komen alle bijdragen ten goede van dit (foto)boekproject.

  Ga direct naar de pagina CROWDFUNDING  

Heb je tips of suggesties om dit project te ondersteunen? Laat het me vooral weten!
Vragen? Neem dan contact op met Meindert van Dijk: info@meindertvandijk.nl of telefoon 06-46264523.

Project in de media

• Een binnentuin als verbinding met de buitenwereld (Frisia Groep)  

• HELENDE TUINEN (Hematon Magazine)

Tot slot

• Lees ook eens 'Iris en Meindert zijn trots op hun vogeltuin' op de website van Vogelbescherming